De ijzertijd in Brabant  
IJzerwinning (Gegevens over mogelijke ijzerwinning in de Kempen voor de komst van de Romeinse industrie)
IJzeroer
Voorwoord
In de ons omringende landen worden er al jarenlang proeven gedaan om ijzer te produceren op prehistorische, Romeinse of middeleeuwse wijze. Dit proces is de voorloper van het zogenaamde “hoogovenproces”, een proces wat ver ná de Middeleeuwen ontwikkeld en verbeterd werd. (...) Ook het HOME houdt zich al een tijd bezig met experimentele archeologie. In dit kader zijn we ruim 15 jaar geleden begonnen met de eerste experimenten op ijzerwingebied... lees meer
De verspreiding van ijzer over Europa
De theorie
De verspreiding van ijzerverwerking technieken
Het eerste gebruik van ijzer en daarmee de ontdekking van het ijzerwinproces gebeurde eeuwen voor het begin van onze IJzertijd in Klein-Azië. Daar verzamelden de bergvolkeren al eeuwenlang metalen en gesteenten, mooi van kleur en variatie...
lees meer
Lees ook: De smid in de Kempen en Technische achtergrond

De Espevejoven met weggebroken deur
 
De praktijk
Het ijzer winnen zal gedaan zijn door een kleine groep personen rond een specialist. Ze werkten wellicht in het bos, waar voldoende hout voorradig was. IJzerwinning en ijzerbewerking werd grotendeels in één hand gehouden: het gewonnen ijzer werd zoveel mogelijk ter plekke verwerkt tot gebruiksvoorwerpen of tot halffabrikaten die gemakkelijk te transporteren en te verhandelen waren... lees meer

Boven: de luchtaanvoer, onder het slakkengat onder de tegel van de oven
 
De experimenten
(...) Na het winnen van smeedijzer wist het museum ook het ijzer op prehistorische wijze te verwerken tot gereedschappen. Dat gebeurt niet alleen om de gemaakte dagelijkse gebruiksvoorwerpen te kunnen etaleren, maar vooral om deze voorwerpen te gebruiken bij de dagelijkse bezigheden op de nederzetting, precies zoals in de ijzertijd...lees meer 
Boven: de luchtaanvoer, onder het slakkengat onder de tegel van de oven
De uitgaven
In 1993, bij ons 10-jarig jubileum in 1993, waren negen ijzerwinteams uit 6 landen bij ons te gast. Een week lang stookten ze diverse ovens en maakten en smeedden ze op allerlei manieren ijzer. Hun verslagen zijn destijds gepubliceerd en hebben we nu opnieuw gedigitaliseerd. Hierbij hebben we geprobeerd zo dicht mogelijk bij de originele versie te blijven. Het boekje telt 50 pagina's in deze 'nieuwe' uitgave en heet "IJzersterk" (PDF - 7,8 MB).
Drie jaar later, in 1996, namen we deel aan het 'Nordic Iron Seminar' in het Historisch Archeologisch Experimenteel Centrum in Lejre, Denemarken. Het verslag van die experimenten vind je hier in het Engels (PDF 683 kb),
en - iets gewijzigd - hier in het Nederlands (PDF 996 kb).

 
 
Deze uiteenzetting tekst kent zijn oorsprong in 1992, toen een eerste versie werd geschreven voor het (toen nog) Prehistorisch Huis Eindhoven, tegenwoordig het Historisch OpenluchtMuseum Eindhoven.
Met internet hopen we nu het juiste kanaal gevonden te hebben om onze kennis te verspreiden. Na de theoretische achtergrond komt de praktische kant aan bod, gevolgd door documentatie van een deel van onze experimenten.
We hopen met dit artikel informatie te bieden voor zowel de geïnteresseerde surfer als de al enigszins gevorderde experimenteerder. De opzet van het artikel is zo dat de verschillende onderdelen zowel opeenvolgend als los gelezen kunnen worden.